اسکیزوفرنی یک اختلال شخصیت  یا اختلال روانی می باشد که دارای نشانه های خاص و متعددی است از جمله این علائم  میتوان به تَوَهُّم- هَزیان- گفتار آشفته- رفتار آشفته-  توهم های دیداری یا شنیداری به این صورت که فرد مبتلا صداهایی می شنود؛  مانند این است که فردی با او صحبت میکند و به او می گوید چه کاری انجام دهد و چه کاری انجام ندهد یا صدای جیغ می شنود و از این قبیل، از جمله نوع دیگر توهم در اسکیزوفرنی، توهم دیداری می باشد که فرد، یا افرادی را می بیند یا چیزهایی میبیند که بقیه آنها را نمیبینند، اصولا توهم های شنیداری در بیماری اسکیزوفرنی  رایج تر و غالب تر از دیگر توهم ها میباشند،  اما این افراد میتوانند درکنار توهم شنیداری دچار توهم های دیداری- بویایی- لامسه و از این قبیل باشند. از علائم دیگر اسکیزوفرنی؛  کناره گیری از جامعه، افراد  و به عبارتی منزوی شدن میباشد، فرد  دارای بیماری اسکیزوفرنی تمایل کمتری به برقراری ارتباط با دیگران و حضور در جمع های دیگر دارد.

1: علائم مثبت بیماری اسکیزوفرنی:

نشانه هایی که در این دسته هستند میتوانند در برخی از اختلالات وجود داشته باشند، این علائم همان توهم ها- هزیان ها- پریشانی افکار و رفتارها و به عبارتی روانپریشی فرد میباشند.

افراد  مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی ممکن است، در توهم ها فرد دیگری را ببینند و ممکن است رفتارها و حرفهای بقیه را به نحوی دیگر برداشت کنند، مثلا ممکن است فرد درگیر با این اختلال و آشفتگی از یک سخن یا حرکت کسی این برداشت را بکند که میخواهد او را بکشد،به علاوه برخی افراد در این گروه از توهم ها وقتی تلویزیون تماشا میکنند این باور را دارند که منظور افراد داخل تلویزیون با آنها میباشد، بگذارید برایتان داستانی واقعی از یکی از مراجعین را بگوییم.

یادمه یک روز حدود ساعت سه بعدازظهر دختری بدون گرفتن وقت قبلی وارد کلینیک شد، اصلا مساعد به نظر نمیومد،  روی یکی از کاناپه ها نشست و گوش های خود را با دو دستش گرفت، وقتی از او پرسیدم نامت چیه؟  نگاهی با تعجب کرد و گفت نمیدونم یادم نمیاد، کمی که گذشت رفتم و کنار او نشستم از او پرسیدم مشکلت چیه؟ در پاسخ به من جواب جالبی داد، او گفت مدتیه صدای دختری را میشنوم که هر روز همین ساعت ها و اکثرا وقتهایی که تنها باشم جیغ میزند، هرکاری میکنم که ساکت شه،  اما نمیشه، کمی بیشتر که با او حرف زدم عنوان کرد که هنرپیشه ها و افراد تلویزیون درباره او حرف میزنند و اسم او را میگویند، در اینجا توهمات آن دختر کاملا  آشکار بودند و خود را نشان میدادند.

وقتی از او خواستم که کمی بیشتر درباره خانواده اش توضیح بدهد، گفت: پدرش و یکی دیگر از خواهرانش علائم مشابه او ( احتمال قوی به بیماری شیزوفرنی) را دارند و چندسال پیش وقتی فقط یک دختربچه بود مادرش را از دست داده.

در این داستان به خوبی شاهد توهمات بودیم به علاوه عوامل محیطی و Trauma تروما ها (آسیب ها) در طول زندگی میتوانند احتمال ابتلا فرد به بیماری شیزوفرنی را افزایش دهند چون فرد برای رهایی از این درد و رنج ها به صورت ناخوداگاه به دنیای خیالات پناه میبرد زیرا در دنیای واقعی همیشه اذیت شده و سختی کشیده، در ادامه اضافه میکنم؛ وراثت در بیماری اسکیزوفرنی نقش بسیار پُراَرج و مهمی را ایفا میکند به طوری که اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری ( شیزوفرنی)  دچار باشند احتمال اینکه فرد دیگری هم این بیماری را به ارث ببرد بسیار بالا میرود، در داستان این دختر پدر و یکی از خواهرانش دچار بیماری اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی بودند.

2:علائم منفی شیزوفرنی

در این دسته، علائم با گروه بالا متفاوت هستند، افراد این گروه شامل بی عاطفگی احساسی یا کم عاطفه بودن هستند یعنی فرد سرد و خشک میشود، که این سردی میتواند کم- متوسط یا شدید باشد، از علائم دیگر گوشه گیری و دوری از جامعه و مردم است یعنی فرد بسیار کمتر در میان جمع حاضر میشود و حتی ممکن است دیگر به سرکار هم نرود.

3: نشانه های شناختی اسکیزوفرنی:

نوع دیگر بیماری شیزوفرنی،  دسته علائم شناختی است که فرد در رفتارها- گفتار و کارهایی که مربوط به شناخت و توجه و تمرکز است دچار مشکل میشود و درک درستی از فعالیت های شناختی اش ندارد.

تا اینجا با سه دسته کلی از علائم بیماری  شیزوفرنی  آشنا شدیم اما این بیماری بسیار گسترده و وسیع است و به این مسائل بسنده نمیشود، در ادامه میخواهم شما را با بیماری هایی که زیر دسته اسکیزوفرنی هستند آشنا کنم.

پارانوئید Paranoid، بدگمانی:

شایع ترین نوع بیماری اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی همین میباشد. در پارانوئید فرد شکاکی و بدبینی زیادی به مسائل- اتفاقات – آدم ها و رفتارو گفتار آن ها دارد، این افراد همیشه فکر میکنند دیگران بد آنها را میخواهند و برای آنها نقشه میکشند از این رو ارتباط زیادی با آدم ها ندارند یا با افراد معدودی ارتباط دارند. برای مثال فرد مبتلا به پارانوید  فکر میکند، دیگری نقشه کشیده تا او را جلو بقیه خراب کند و مدام او را زیر نظر دارد، این افراد که  دارای بیماری پارانوئید هستند،  کنترل تکانه ندارند به این صورت که ممکن است در اثر احساس خطر به خود یا دیگری آسیب برسانند.

کاتاتونیک Catatonic یا روان گسیختگی:

در این نوع اسکیزوفرنی،  فرد حرکات بدنی غیرمعمول دارد ممکن است فرد از چند دقیقه تا چندساعت یا گاهی تا چند روز بی حرکت به یک نقطه خیره شود و یا حرکات عجیب و غیرمعمول نشان داده  یا حرف های عجیب بگوید که به عبارتی فرد؛  گفتار و رفتار آشفته نشان میدهد یا ممکن است فرد گفتار دیگران را تکرار کند که به این تکرار گفتار دیگران اکولالیا میگویند.

اسکیزوفرنی  آشفته – درهم گسیخته یا بی نظمی:

در این نوع شیزوفرنی،  فرد در رفتارهایی نظیر انجام کارهای خود از قبیل بستن دکمه های لباس-مسواک زدن و کارهایی که نیازمند نظم باشند دچار مشکل است همچنین این افراد در برقرارکردن ارتباطات و داشتن فکری منسجم دچار مشکل اند، حتی ممکن است در جملات از واژگان بی ربط استفاده کنند، جملات کامل و صحیحی نسازند و ناتوانی در دادن پاسخ درست از جمله ویژگی های این افراد می باشد.

شیزوفرنی نامشخص / نا شناخته:

در این گروه از بیماری اسکیزوفرنی،  افراد دچار پریشانی هستند و اختلالات تفکری- رفتاری- عاطفی- هیجانی و از این قبیل را دارا هستند، اما در گروه خاصی از گروه های ذکر شده قرار نمیگیرند.

اسکیزوافکتیو Schizoaffective  :

اسکیزوافکتیو(sad) مخلوطی از نشانه های بیماری اسکیزوفرنی و اختلالات عاطفی میباشد. فرد دچار تفکرهای غیرمنطقی و احساسات بدون پایه و اساس میباشد یعنی فرد دچار نوسانات خلقی همانند بیماری دوقطبی میباشد اما تشخیص این دو ( اسکیزوافکتیو و دوقطبی) از هم به این گونه میباشد که فرد در زمانی که خلق افسرده وی به حداقل رسیده نشانه های توهم و هزیان را به مدت دوهفته دارا میباشد.

شیوع بیماری شیزوفرنی:

حدود 3/0 الی 7/0 درصد افراد در طول زندگی به عنوان اسکیزوفرنی شناخته میشوند

مردان بیشتر از زنان دچار این بیماری ( شیزوفرنی) میشوند اما سن آغاز بیماری اسکیزوفرنی در مردان در سنین پایین تر نسبت به زنان میباشد.

علت های به وجود امدن اختلال اسکیزوفرنی:

مهمترین عاملی که برای این بیماری شناخته شده ژنتیک است، طبق آمار اگر در یک خانواده یکی از والدین دچار بیماری شیزوفرنی باشند احتمال به ارث رسیدن این بیماری  12درصد و اگر هر دو والد دچار این اسکیزوفرنی باشند احتمال به ارث رسیدن حدود 25 درصد میباشد، حتی اگر یکی از فرزندان خانواده دچار این مسئله باشند احتمال اینکه فرزند دیگری دراثر ژنتیک دچار این مسئله بشود حدود 12 درصد میباشد.

عامل های دیگری که در اختلال اسکزوفرنی یا شیزوفرنی دخیل میباشد،  محیط و شرایط هستند، عوامل محیطی همانند شرایط بزرگ شدن و رشد فرد- مسائل دوران بلوغ- عوامل هنگام تولد مانند: بیماری مادر یا عفونت مادر- سن پدر و مادر فرد- خوراک نادرست هنگام بارداری مادر و یا مصرف مواد اعتیاد آور هنگام بارداری از جمله عوامل دخیل در ایجاد بیماری اسکیزوفرنی از طریق محیط میباشند.

نکته:

تقریبا نیمی از بیماران اسکیزوفرنی در طول زندگی به طور چشمگیری بهبود پیدا میکنند اما درصد نادری هستند که به طور کامل خود به خود خوب شوند اما 50درصد ماباقی  در طول زندگی، بیماری شیزوفرنی همراهشان است، حتی ممکن است بیماری به قدری شدت داشته باشد که فرد مجبور به بستری شدن در بیمارستان شود اما این موضوع همیشه صدق نمیکند و خیلی از اوقات فرد با تخت درمان دارویی و روان درمانی  قرار گرفتن میتواند حال بهتری را تجربه کند و بیماری اسکیزوفرنی را مهار و مدیریت کند.

درمان:

برای درمان اختلال اسکیزوفرنی، روان درمانی به تنهایی کارساز نیست و این بیماران بایستی ترکیبی از روان درمان( درمان های شناختی-رفتاری و از این قبیل) و دارودرمانی را استفاده کنند، دارد درمانی برای این بیماران درمان بسیار مهمی میباشد تا به کنترل و مدیریت اختلال  شیزوفرنی کمک کند.

همکاران روانشناس، مشاور و  درمانگر ما  در کلینیک مشاوره رامفر؛  هم به صورت مشاوره روانشناسی حضوری در کرج و هم به سبک آنلاین و تلفنی، هر 7روز هفته آماده خدمت رسانی و انجام درمان روانشناختی به شما همشهریان و هم میهنان خوب هستند.

شما میتوانید برای دریافت مشاوره روانشناسی به شماره های 02632728882 و 02632728883 زنگ بزنید و وقت مشاوره بگیرید.